Spanning na Thaise parlementsverkiezingen: Geeft leger de macht ‘zomaar’ op?

Dat de oppositiepartijen in Thailand de parlementsverkiezingen overtuigend hebben gewonnen, is een tegenvaller voor het machtige leger. Maar de militairen in het land draaien de hand niet om voor een staatsgreep, legt Zuidoost-Azië-correspondent Thom Schelstraete uit

Thailand heeft een koning als staatshoofd en een premier als regeringsleider, maar in de praktijk trekt het leger aan de touwtjes. “Mensen stemmen en er zijn verkiezingen”, licht Schelstraete toe vanuit de Thaise hoofdstad Bangkok. “Maar in 2017 heeft het leger de grondwet aangepast. Ze benoemen de 250 leden van de senaat.”

De senatoren bepalen samen met de vijfhonderd parlementsleden wie premier wordt. “Dus je hebt minimaal 376 zetels in het parlement nodig om de invloed van het leger teniet te doen”, vervolgt Schelstraete. Die grens wordt ondanks de onverwacht ruime overwinning van de progressieve partij Move Forward (MFP) en de hervormingsgezinde partij Pheu Thai nog niet gepasseerd. De twee oppositiepartijen komen na het tellen van 99 procent van de stemmen uit op 292 zetels in het parlement.

“Daarom rijdt MFP-leider Pita Limjaroenrat nu met colonnes mensen, uitgedost in hun oranje partijkleur, door het land. Daarmee wil hij zijn overwinning aan de grote klok hangen”, zegt Schelstraete. “Zo wil hij de druk op de senatoren opvoeren om toch een andere premier te kiezen dan de persoon die het leger naar voren schuift.”

Bij de verkiezingen was sprake van een recordopkomst: 75,2 procent. Dat is volgens Schelstraete mede te danken aan de ruim drie miljoen jongeren die voor het eerst hun stem mochten uitbrengen. “Dat geeft aan dat mensen gemotiveerd zijn om te stemmen voor grote veranderingen.”
Een voorbeeld van de mogelijke nieuwe koers is de verkiezingsbelofte van de MFP om de dienstplicht af te schaffen. De oppositiepartij wil ook een einde aan de hoge straffen voor kritiek op het koningshuis.

De steun voor het Thaise leger was al aan het afbrokkelen. “Er is veel onvrede”, legt Schelstraete uit. “Zo kan de aanpak van de coronacrisis door de regering, onder leiding van de legergezinde premier Prayut Chan-o-cha, onder het volk op veel afkeuring rekenen.”
Maar ook heerst er ontevredenheid over de economie. “‘Ons land staat stil onder het leger’, zeggen mensen op straat tegen mij”, licht de correspondent toe. Het valt Schelstraete op dat Thai het spannend vinden om iets te zeggen over de politieke situatie in hun land. “Liever willen ze niet op de foto of met naam genoemd worden. Maar jonge mensen zijn minder bang.”
Het Thaise leger heeft, sinds het land in 1932 een monarchie met een premier werd, al dertien keer een staatsgreep gepleegd. De recentste was in 2014. Vooral de oudere Thai die Schelstraete op straat spreekt zijn daaraan gewend, zegt hij. “Ook nu zijn er geruchten over een coup. Staatsgrepen zijn onderdeel van de Thaise historie.”
Volgens de correspondent verwachten veel van de ruim 71 miljoen inwoners dat het leger de macht niet zonder slag of stoot uit handen geeft. “Er komt nu een spannende tijd aan. Misschien volgt er net als in 2019 weer een truc om de partij die de verkiezingen wint, onwettig te laten verklaren.”