Een belangrijke dam in de Oekraïense regio Cherson is ingestort.Het is nog niet duidelijk wat de oorzaak is, maar Rusland en Oekraïne beschuldigen elkaar ervan de dam te hebben opgeblazen.
De dam bij de door Russische troepen gecontroleerde stad Nova Kakhovka is ingestort. Dat bevestigt het Russische staatspersbureau TASS, nadat video’s van de doorgebroken dam op diverse sociale media hadden gecirculeerd. Ook de Oekraïense regering heeft bevestigd dat de dam in de zuidelijke Oekraïense regio Cherson is ingestort.
Water stroomt vanuit een waterreservoir naar de rivier Dnipro, richting de Zwarte Zee. De dam ligt ongeveer 60 kilometer ten oosten van de stad Cherson.
Het is onduidelijk wat de oorzaak is van het instorten van de dam, of wie ervoor verantwoordelijk is. Zowel Oekraïne als Rusland beweert dat de tegenpartij de dam heeft opgeblazen.
De Oekraïense president Volodymyr Zelensky zegt dat de energiecentrale van de verwoeste dam van binnenuit is opgeblazen. “Russische terroristen hebben vandaag om 02.50 uur van binnenuit een ontploffing veroorzaakt bij waterkrachtcentrale ”, stelde hij op Telegram. “Er bevinden zich ongeveer 80 bewoonde plaatsen in het overstromingsgebied.”
Oekraïne zegt dat Rusland de stuwdam in de rivier Dnipro opblies om rivieroversteken door het Oekraïense leger te verhinderen. Een adviseur van Zelensky schreef op Twitter dat de overstroming “onoverkomelijke obstakels” kan creëren voor het verwachte tegenoffensief van Oekraïne. “Veel plaatsen zullen worden verwoest en het milieu zal enorme schade worden toegebracht.”
Vanuit het Russische kamp wordt juist naar Oekraïne gewezen. De door Rusland aangewezen gouverneur van Cherson zei dat Oekraïners de dam hebben aangevallen om de aandacht af te leiden van vermeende problemen rond het tegenoffensief in Oost-Oekraïne.
De wereldmarktprijzen voor tarwe zijn gestegen na het nieuws over de verwoesting van de dam. Naast de duizenden mensen die gevaar lopen door de instorting van de stuwdam in Nova Kachovka, dreigt een overstroming ook de export van graan te belemmeren.
Tarwe steeg dinsdag tot 3 procent in prijs, maar zakte later weer iets terug. De verwoesting van de dam, mogelijk als gevolg van explosies, lijkt volgens directeur Andrey Sizov van graanconsultancy SovEcon “een stevige escalatie met ernstige gevolgen”. Zo kan het nieuws de graanprijzen sterk opdrijven, schreef hij in een tweet.
De tarweprijzen bereikten vorige week hun laagste punt in twee jaar tijd, geholpen door optimisme over de graandeal van Oekraïne en Rusland die de export van landbouwgoederen uit het Oost-Europese land via havens aan de Zwarte Zee mogelijk maakt. Oekraïne is een van de grootste exporteurs van granen zoals tarwe en maïs.
Maar de prijzen stijgen weer, mede door zorgen over de weersomstandigheden waar graanboeren elders in de wereld mee kampen. Zo verwacht het Australische ministerie van Landbouw een terugval van de tarweoogst met ruim een derde door aanhoudende droogte. Ook in Argentinië en de Verenigde Staten dreigt een gebrek aan neerslag. In de Chinese provincie Henan zit hevige regenval de oogst juist dwars, waardoor China mogelijk meer tarwe moet importeren.
Door de verwoesting van de dam wordt gevreesd voor overstromingen van delen van Oekraïne. De Oekraïense gouverneur van de regio Cherson zei te verwachten dat het water “binnen vijf uur tot kritische hoogten zal stijgen” en heeft de evacuatie van mensen in “gevaarlijke gebieden” nabij de dam aangekondigd. Het gebied ten noorden van de Dnipro is in Oekraïense handen, het gebied ten zuiden van de rivier is in Russische handen.
Daarnaast heeft de dam een groot reservoir dat water levert aan het schiereiland de Krim, in 2014 geannexeerd door Rusland, en aan de kerncentrale van Zaporizja. Die watertoevoer kan dus in de problemen komen.
De kerncentrale kan daardoor te maken krijgen met lagere waterniveaus, terwijl de centrale water nodig heeft voor de koeling van de kernreactoren. Volgens een pro-Russische functionaris in de regio Zaporizja is er “geen kritiek gevaar” voor de kerncentrale door de instorting van de Nova Kakhovka-dam, meldt TASS.
De Oekraïense president Volodymyr Zelensky heeft een spoedvergadering belegd van de Nationale Veiligheidsraad om de noodsituatie bij de dam te bespreken.
