Er ligt historisch weinig zee-ijs rond Antarctica. Zelfs nu het daar winter is, groeit het ijs veel minder hard aan dan verwacht.
Afgelopen zomer (bij ons winter) werd er met het zee-ijs al een record gebroken: niet eerder sinds het begin van de metingen in de jaren 70 lag er zo weinig ijs. Maar nu, gemiddeld gemeten over de maand juni, is de hoeveelheid zee-ijs die ontbreekt ten opzichte van het langjarig gemiddelde nog altijd 1,9 miljoen vierkante kilometer.
Dat is vergelijkbaar met de oppervlakte van ruim 45 keer Nederland, rekent NOS-weerpresentator en klimaatwetenschapper Peter Kuipers Munneke voor. Het zee-ijs rond het ijskoude continent groeit langzaam wel weer aan, maar veel minder snel dan op basis van het langjarig gemiddelde verwacht kan worden. Er zijn zelfs gebieden waar de temperatuur boven het vriespunt is.
“Een afname van het zee-ijs werd al lang geleden voorspeld, maar toch is de grootschaligheid van wat er nu gebeurt verrassend”, zegt hoogleraar Michiel van den Broeke van de Universiteit Utrecht. “Je ziet dat er plekken zijn waar meer ijs ligt dan gemiddeld, en plekken waar minder ligt. Maar als je beter kijkt, zie je dat rond vrijwel heel Antarctica sprake is van ijs-afname.”
Het verdwijnen van zee-ijs is een symptoom van de opwarming van de aarde. Toch is het nog moeilijk om aan te geven hoeveel ervan wordt veroorzaakt door die langjarige trend en hoeveel door natuurlijke omstandigheden. Want net als bij andere weersextremen speelt natuurlijke variatie mogelijk ook hier een rol. Het is belangrijk om dit eerst goed uit te zoeken, zegt Van den Broeke.
“Pas als we goed snappen waarom dit nu gebeurt, kunnen we ook met meer zekerheid iets zeggen over de toekomst. Goed uitzoeken welke processen hierbij een rol spelen, is de enige manier waarop we de klimaatmodellen beter kunnen maken.” Maar het maakt de situatie intussen niet minder nijpend, vindt hij. “De mate waarin klimaatverandering zich nu manifesteert, is sowieso zeer zorgelijk.”
