De Duitse regering is het vandaag eens geworden over een wetsvoorstel dat het makkelijker moet maken om afgewezen asielzoekers uit te zetten. De Bondsdag moet nog stemmen over de aangescherpte maatregelen, maar het nieuwe wetsvoorstel toont aan dat ook Duitsland zich de afgelopen maanden zorgen maakt over de hoge instroom van asielzoekers.
Kwamen er vorig jaar ruim 200.000 asielzoekers naar Duitsland, in de eerste helft van dit jaar waren het er al zo’n 250.000. Ter vergelijking: Duitsland ving vorig jaar twee keer zoveel mensen op als Frankrijk, drie keer zoveel als Italië en zeven keer zoveel als Nederland. Nog afgezien van de ruim een miljoen Oekraïners die naar Duitsland kwamen.
Bondskanselier Olaf Scholz (SPD) voelt zich genoodzaakt iets aan het asielbeleid te doen, onder druk van deelstaatregeringen en regiobestuurders die verantwoordelijk zijn voor de opvang en de integratie.
Hoewel Duitsland al een soort spreidingswet kent en de asielzoekers naar draagkracht en inwoneraantal keurig worden verdeeld over het land, lopen alle regio’s tegen hun grenzen aan. Tegelijkertijd zien de deelstaten de populariteit van de rechts-populistische AFD in de peilingen stijgen. Inmiddels is er ook een links-populistische partij opgericht onder leiding van het boegbeeld Sarah Wagenknecht, die ook veel kiezers lijkt te trekken met een streng asielbeleid.
Meermaals hebben regionale politici Berlijn op het hart gedrukt iets te doen om de districten en gemeentes te ondersteunen bij de opvang van de grote stroom nieuwkomers. In het landelijke Beierse district Dachau bijvoorbeeld. Daar vangen alle aangesloten kleine gemeentes met samen 153.000 inwoners ruim duizend asielzoekers op.
Volgens districtsbestuurder Stefan Löwl (CSU) is niet zozeer de opvang zelf het probleem. “Er is altijd genoeg plek voor tenten en containers.” Maar wat wel een probleem is, zegt Löwl, is de integratie.
In de deelstaat Beieren zijn sinds 2015 in iedere gemeente vrijwilligers verantwoordelijk voor alle aspecten van die integratie. Duizenden vrijwilligers zorgden voor taalcursussen, arbeidsbemiddeling, kinderopvang en het begeleiden bij het invullen van allerlei formulieren.
Was een strenger asielbeleid in Duitsland lange tijd taboe – vooral bij de linkse regeringspartijen SPD en Die Gruenen – inmiddels zijn ook die partijen voor een strenger beleid. De bondspresident Frank-Walter Steinmeier (SPD) pleitte onlangs zelfs voor een “bovengrens” voor het aantal dat Duitsland zou kunnen opnemen.
De aanscherping van het uitzetbeleid dat vandaag door de regering is voorgesteld, maakt het sneller uitzetten van afgewezen asielzoekers of illegalen in theorie mogelijk. Ook zou Duitsland deze mensen langer in een uitzetcentrum mogen opsluiten, telefoons mogen leeghalen op zoek naar hun ware identiteit en asielprocedures kunnen versnellen.
Het lijkt erop dat met deze wet en de onlangs ingevoerde grenscontroles om mensensmokkel aan te pakken, langzaam een einde komt aan de Wir Schaffen Das-politiek van oud-bondskanselier Angela Merkel (CDU). In de jaren 2015 en 2016 nam Duitsland ruim een miljoen vluchtelingen op en was de bevolking aanvankelijk positief.
