Een kettingbotsing in slow motion, daar lijkt de Duitse regering zich nu in te bevinden. Een ogenschijnlijk technisch probleem met de begroting, heeft de regering in een diepe crisis gestort. Plotseling mist er 60 miljard euro, en mogelijk nog veel meer.
Vorige week oordeelde het grondwettelijk hof dat de regering een pot geld niet mag uitgeven zoals gepland is. Sindsdien moeten ministers van financiën, landelijk en in de deelstaten, steeds grotere delen van de begroting blokkeren en staan talloze belangrijke projecten op losse schroeven.
De drie regeringspartijen — SPD, de Groenen en FDP — die elk zeer verschillende belangen hebben en hiervoor al met elkaar overhoop lagen, moeten nu samen bedenken hoe ze dat gigantische gat gaan vullen. Dat lijkt een haast onmogelijke opgave.
Het probleem ontstond twee jaar geleden. In de noodpot met geld om de gevolgen van corona te bestrijden bleek 60 miljard euro over. Bondskanselier Olaf Scholz was toen nog minister van Financiën, maar had de verkiezingen al gewonnen. Tijdens de onderhandelingen voor de nieuwe coalitie, kwam zijn ministerie met het idee om dat geld naar een andere pot te verschuiven: die voor klimaatbeleid.
Dat leek slim: Duitsland moest een grote inhaalslag maken om de klimaatdoelen te halen. De nieuwe regering kwam met ambitieuze klimaatplannen (belangrijk voor de Groenen), zonder dat ze veel extra geld moest lenen en dat er belastingen omhoog moesten (belangrijk voor de liberale FDP), of in de sociale zekerheid moest snijden (belangrijk voor de sociaaldemocratische SPD van Scholz).
Maar de oppositie, de christendemocratische Union die net een historische nederlaag had geleden, zag dat niet zitten. Die stapte naar het Bundesverfassungsgericht, het constitutioneel hof in Karlsruhe.
