Iran vuurde dinsdagavond zo’n tweehonderd raketten af op Israël. De aanval is vooral een signaal aan bondgenoten en aan Israël, zeggen experts tegen NU.nl. Hoewel Iran dreigende taal uit, is het land volgens hen niet uit op een regionale oorlog.
Een paar uur van tevoren werd Israël al gewaarschuwd voor de Iraanse aanval. De meeste raketten konden worden onderschept door het luchtverdedigingssysteem. Toch zijn er ook doelwitten geraakt, zoals verschillende luchtmachtbases in Israël. Maar volgens het Israëlische leger is de schade beperkt gebleven.
Direct na het rakettensalvo meldde de Iraanse Islamitische Revolutionaire Garde (IRG) dat de aanval een vergelding was voor de dood van drie personen: Hamas-leider Ismail Haniyeh, Hezbollah-leider Hassan Nasrallah en IRG-commandant Abbas Nilforoushan.
De aanval is dan ook een signaal aan de Iraanse achterban, zeggen experts Peter Wijninga en Damon Golriz. Met die achterban doelen ze op de milities die door Iran worden gesteund, zoals Hezbollah, Hamas en de Houthi’s. “Als Iran geen antwoord had gegeven op de dood van zijn leiders, zou het eigenlijk zeggen dat het niet voor hen opkomt”, zegt Irandeskundige Golriz. “Hiermee zegt Iran: wij staan achter jullie.”
In 1979 werd de Islamitische Republiek Iran uitgeroepen. Vanaf dat moment kreeg het land een antiwesters en anti-imperialistisch karakter. Het land kreeg ook een weerzin tegenover Israël, omdat het een bondgenoot van de VS is.
Iran erkent Israël daarom niet als staat. Daarnaast stelt het land zich op als een regime dat het “opneemt voor de onderdrukten, zoals de Palestijnen”. Daarom geeft Iran financiële en materiële steun aan Hamas en Islamitische Jihad in de Gazastrook, Hezbollah in Libanon, de Houthi’s in Jemen en verschillende sjiitische milities in Syrië en Irak.
Daarmee probeert Iran weerstand te bieden aan Israël en het land schade toe te brengen.
Iran had eigenlijk al eerder een vergeldingsaanval aangekondigd, na de dood van Haniyeh in Teheran in juli. Hoewel Israël nooit op zijn dood heeft gereageerd, wijst onder meer Iran dat land aan als schuldige. Maar die vergelding bleef tot dinsdagavond uit. Waarom kwam Iran daar pas zoveel later mee?
“Ze hebben mogelijk gewacht op een moment dat uitkomt”, zegt defensiedeskundige Wijninga. “Hezbollah is een belangrijk instrument van Iran, het wordt ook wel de lange arm van Iran genoemd. Voor Iran is de dood van Nasrallah dan ook een groot probleem.”
“Daarom heeft het land waarschijnlijk dit moment gekozen om die aanval te wreken”, vervolgt Wijninga. Ook Golriz benadrukt dat Hezbollah van alle door Iran gesteunde milities de grootste en machtigste is. En dus belangrijker dan bijvoorbeeld Hamas.
De aanval van Iran is ook een signaal aan Israël. “Iran wil laten zien dat het van zich af kan bijten, dat het een antwoord heeft”, zegt Wijninga. Het gaat om afschrikking, voegt Golriz toe. “Ze zeggen eigenlijk: als Israël reageert, is er kans op een regionale oorlog. Met die dreiging schrikken ze Israël af, maar ook de Verenigde Staten.” Dat land probeert een escalatie van het conflict in het Midden-Oosten te voorkomen.
Maar Iran is volgens Wijninga niet uit op een regionale oorlog. “Dat wordt alleen al ondersteund door het feit dat het Israël van tevoren heeft gewaarschuwd via Rusland en de VS. Voor hen is de zaak nu afgedaan. Maar dat ligt natuurlijk ook aan wat Israël besluit te doen. Dat is dus nog afwachten.”
In Israëlische media gaan nu berichten rond dat het leger aanvallen op Iraanse olie- en gasinstallaties plant. Ook aanvallen op Iraanse luchtverdedigingssystemen en moordaanslagen zijn mogelijke reacties, meldt Axios.
“Israël kan hard reageren. De kans daarop is nu groter dan in april (toen Iran Israël ook aanviel, red.). Toen had Israël nog te maken met Hezbollah op de top van zijn macht, maar nu is die groep zodanig verzwakt dat Israël er geen serieuze tegenaanval van hoeft te verwachten.” Maar het blijft allemaal gissen, benadrukt Wijninga. Golriz denkt in ieder geval dat Israël – eigenlijk net als Iran – wil laten zien wat het land in petto heeft.
Of het ook echt tot regionale oorlog kan komen, is nog maar de vraag. Hoewel Iran volgens de Amerikaanse inlichtingendiensten het grootste arsenaal aan raketten in de regio heeft, zijn ze niet zo geavanceerd en precies als die van Israël, zegt Golriz.
Wijninga legt uit dat Iran veel oude Amerikaanse wapensystemen gebruikt, die voortdurend worden opgelapt en gemoderniseerd. “Die kunnen het niet opnemen tegen de westerse systemen waar Israël over beschikt. Maar dat wil niet zeggen dat Iran tandeloos is. Ze kunnen flink wat schade aanrichten.”
Zeker wanneer Iran een aanval zou uitvoeren in samenwerking met de milities die het steunt, zegt Golriz. “Met die milities heeft Iran meerdere fronten van waaruit het raketaanvallen kan uitvoeren.” Zo’n grote aanval is niet direct een groot probleem voor Israël, zegt Wijninga. “Omdat Israël ook nog bondgenoten heeft, zoals de VS. Maar het wordt wel riskanter.”
