Taner Kiliç, oud-directeur van Amnesty International in Turkije, is woensdag definitief vrijgesproken van terrorisme, waar hij eerder zes jaar cel voor kreeg. Het is een lichtpuntje voor mensenrechtenverdedigers in Turkije. Er lopen namelijk meerdere strafrechtelijke onderzoeken naar oppositieleden.
Kiliç werd in juni 2017 gearresteerd en zat meer dan veertien maanden vast. In juli 2020 werd de mensenrechtenadvocaat, die jarenlang voorzitter van de Turkse afdeling van Amnesty was, veroordeeld tot zes jaar cel voor lidmaatschap van een terroristische organisatie. De rechter beschuldigde hem van betrokkenheid bij een staatsgreep in 2016 en banden met terroristische organisaties.
Maar het Europese Hof van de Rechten van de Mens oordeelde in 2022 dat de veroordeling onrechtmatig en partijdig was. Zo waren er geen redelijke bewijzen dat Kiliç betrokken was bij terrorisme. Ook oordeelde het hof dat de aanklachten “direct gelinkt waren aan zijn activiteiten als verdediger van de mensenrechten”.
Na de uitspraak van het Europees Hof besloot het Turkse Hof van Cassatie al de veroordeling in te trekken, omdat het onderzoek “incompleet” was. Maar de aanklager ging tegen deze uitspraak in beroep. Het Hof van Cassatie wees woensdag ook dat beroep af, waarmee Kiliç definitief is vrijgesproken.
Kiliç was de afgelopen jaren vrij, in afwachting van vele beroepen in zijn zaak. “Deze oneerlijke rechtszaak hing als een zwaard van Damocles boven mij en boven de hele mensenrechtengemeenschap in Turkije”, zegt Kiliç in een verklaring van Amnesty International. “Het was aan de aanklagers om mijn schuld te bewijzen. Maar deze zaak duurde jaren, ondanks dat ik meerdere malen heb bewezen dat ik onschuldig was.”
De vrijspraak is een van de weinige lichtpuntjes voor mensenrechtenactivisten in Turkije. “De lange vervolging van Taner is een voorbeeld van de voortdurende aanval van Turkse autoriteiten op mensen die rechten en vrijheden verdedigen”, zegt Agnès Callamard, secretaris-generaal van Amnesty.
Sinds de voor de AKP van president Recep Tayyip Erdogan rampzalig verlopen lokale verkiezingen van maart 2024, is in Turkije de druk op oppositiefiguren stevig opgevoerd. Zo lopen er inmiddels meerdere onderzoeken naar Ekrem Imamoglu, de populaire oppositie-burgemeester van Istanboel. Die zijn volgens zijn partij CHP politiek gemotiveerd.
Ook zijn verschillende CHP-burgemeesters van deelgemeenten opgepakt en vervangen door bestuurders. Deze bestuurders zijn aangesteld door de regering. Ook een aantal burgemeesters die namens DEM, de grootste Koerdisch georiënteerde partij van Turkije, zijn verkozen, zijn inmiddels afgezet. Sinds de lokale verkiezingen zijn al twaalf gekozen lokale bestuurders afgezet en vervangen in het land.
Daarnaast ligt de orde van advocaten van Istanboel onder vuur, net als de branchevereniging voor grote bedrijven TÜSIAD. Ook worden in Turkije nog altijd met regelmaat kritische journalisten opgepakt.
