De EU-regeringsleiders komen vandaag samen in Brussel voor een extra top over Oekraïne. De urgentie is er, maar het is zeer de vraag of het lukt om één front te vormen in een tijd waar geopolitieke ontwikkelingen elkaar razendsnel opvolgen.
Europa snakt naar leiderschap, nu de Amerikaanse steun aan Oekraïne aan een zijden draadje hangt en Europa niet meer vanzelfsprekend op veiligheidsgaranties vanuit het Witte Huis kan rekenen.
Het continent moet zijn eigen broek gaan ophouden en dat betekent onder meer dat de defensie-uitgaven omhoog moeten. Hoewel de lidstaten zelf bepalen hoeveel geld ze in hun defensie stoppen, is het een van de onderwerpen op de agenda van de ingelaste EU-top.
De leiders buigen zich over het voorstel van de Europese Commissie om lidstaten meer ruimte te geven voor forse investeringen. Daarvoor wil de Commissie de begrotingsregels versoepelen en zelf 150 miljard euro lenen op de kapitaalmarkt. Met deze miljarden wil ze vervolgens weer leningen aan lidstaten verstrekken.
Als alle landen hun defensie-uitgaven inderdaad flink verhogen, met 1,5 procent boven op de NAVO-norm van 2 procent, kan het totaalbedrag optellen tot 800 miljard euro, zei Commissievoorzitter Ursula von der Leyen dinsdag.
De Europese Commissie (EC) vormt het dagelijks bestuur van de Europese Unie. De EC schrijft wetsvoorstellen en beheert de begroting. Voorzitter Ursula von der Leyen vertegenwoordigt de EU op het internationale toneel.
De EC is machtig. Maar op het gebied van buitenlands en veiligheidsbeleid zijn het de EU-leiders, verenigd in de Europese Raad, die de beslissingen nemen. Zij hebben allemaal vetorecht, waardoor de besluitvorming niet altijd even soepel verloopt.
Veel lidstaten hebben de afgelopen weken al aangegeven dat ze meer geld willen stoppen in hun defensie. Een heikeler punt op de top is dan ook de steun aan Oekraïne. Want als het aankomt op het nemen van politieke besluiten is de eenheid ver te zoeken.
Vrijwel alle lidstaten willen de steun aan Oekraïne intensiveren, vooral nu de Verenigde Staten het laten afweten. Maar Hongarije en Slowakije liggen dwars. De landen dreigden deze week met het ontregelen van de bijeenkomst. Ze willen een staakt-het-vuren en vinden dat Europa de oorlog in stand houdt door het leveren van militaire en financiële steun.
De Hongaarse premier Viktor Orbán dwarsboomde al vaker de plannen van de EU, waardoor steunpakketten vertraging opliepen. Tegelijkertijd draaide hij altijd bij, omdat het EU-lidmaatschap Hongarije veel voordelen biedt.
