Onder druk van de Pakistaanse regering zijn duizenden Afghanen onderweg om het land te verlaten en terug te keren naar Afghanistan. De VN en een aantal westerse landen maken zich ernstige zorgen en proberen te voorkomen dat Afghanen die in hun eigen land moeten vrezen voor hun leven gedwongen de grens over moeten.
Deze maand zijn volgens schattingen al tienduizenden Afghanen zonder papieren vanuit Pakistan teruggekeerd. De Pakistaanse regering maakte begin deze maand bekend dat alle illegale migranten na 1 november het land uitgezet worden. Als reden werd het toenemend aantal aanslagen in Pakistan gegeven, waarbij vaak Afghaanse militanten betrokken zouden zijn. Die zouden getraind zijn in Afghanistan en gemakkelijk de 2600 kilometer lange grens over kunnen steken.
Het aantal Afghanen dat is vertrokken, is nog maar een fractie van het aantal Afghanen in Pakistan. In totaal zouden er zo’n 4 miljoen Afghanen in het buurland leven, van wie bijna de helft zonder geldige papieren. Onder deze groep zijn ook zo’n 600.000 Afghanen die vluchtten nadat de extremistische Taliban in 2021 de macht grepen in Kabul.
De Pakistaanse autoriteiten zeggen dat Afghanen met een tijdelijke verblijfsstatus als vluchteling met rust zullen worden gelaten, maar in de praktijk vrezen ook deze mensen arrestatie en deportatie.
VN-organisaties vrezen dat ook Afghanen die een groot risico lopen om in eigen land vervolgd of geëxecuteerd te worden, slachtoffer worden van het Pakistaanse beleid. VN-vluchtelingenorganisatie UNHCR dringt er, samen met een aantal NAVO-landen, bij Pakistan op aan om ten minste een screeningssysteem op te tuigen om de kwetsbaarsten te beschermen.
Een Amerikaanse overheidsfunctionaris zegt tegen persbureau Reuters dat Washington een lijst met Islamabad heeft gedeeld met 25.000 Afghanen die onder een Amerikaans migratieprogramma vallen. Dat gaat dan om Afghanen die een hoog risico lopen. Om in aanmerking te komen voor overplaatsing naar de VS moesten ze eerst naar een derde land vluchten, in dit geval Pakistan.
Onder de Afghanen die het land moeten verlaten, zijn er ook die in Pakistan zijn geboren en daar al decennia wonen. Onder meer na de Sovjet-inval in Afghanistan in 1979 vluchtten veel mensen naar het buurland.
In Afghanistan is sprake van een humanitaire crisis. Twee derde van de inwoners is afhankelijk van voedselhulp. Vooral vrouwen en meisjes hebben het onder het Taliban-bewind zwaar. Ze mogen niet naar school, kunnen amper werken en hebben nauwelijks rechten.
