Informateur Kim Putters heeft de ingewikkelde taak om de vastgelopen formatie weer op gang te brengen. In een nieuwe ronde van gesprekken legden PVV, VVD en BBB de bal maandag bij de NSC van Pieter Omtzigt neer. Die hield zijn kaarten tegen de borst.
“Als je kunt gedogen, kan je ook in een kabinet. Ik hou er niet van dat je maximale invloed wil met minimale verantwoordelijkheid”, zei BBB-leider Caroline van der Plas. Ze doelde daarmee indirect op de positie die NSC-leider Omtzigt in de week voor het reces heeft ingenomen.
De BBB zet nog steeds vol in op een meerderheidskabinet met PVV, VVD en NSC. Ondanks dat in de vorige ronde van gesprekken is gebleken dat dit er vooralsnog niet in zit. De VVD, die eerder nog alleen een rechts kabinet wilde gedogen vanuit de Kamer, is inmiddels bereid om ook bewindspersonen te leveren. Maar wel alleen als dat een extraparlementair kabinet is. En als NSC dat óók doet.
Het is de vraag of Omtzigt dat wil. Tijdens het Kamerdebat voor het reces stuurde hij aan op een gedoogrol voor zijn partij. PVV, VVD en BBB moesten eerst maar met zijn drieën verder praten. Op een ledenavond van vorige week zei Omtzigt dat hij het liefst een “breed extraparlementair kabinet” wil vormen. De bewindspersonen kunnen wat hem betreft uit meer dan vier partijen komen. Maar, NSC “wil in principe geen ministers leveren”.
Yesilgöz hield maandag vast aan haar lijn. De VVD wil wel meeregeren, maar alleen als NSC ook een stap zet. PVV-leider Geert Wilders riep zijn voormalige gesprekspartners op om over hun “schaduw heen te springen”. Net als de BBB wil hij nog steeds het liefst een rechts meerderheidskabinet, maar hij staat ook open voor andere vormen.
Omtzigt wilde na afloop van zijn bezoek aan de nieuwe informateur Putters als enige fractievoorzitter niet zeggen wat hij daar op tafel heeft gelegd. Hij noemt het “verstandig” om de gesprekken vertrouwelijk te houden.
Hij benadrukte wel dat zijn partij er nog net zo in staat als voor de verkiezingen. NSC had het toen al over de wens voor een minderheidskabinet of extraparlementair kabinet. Deze voorkeur heeft volgens Omtzigt dus niets te maken met de uitslag, maar met de wens voor een “lossere band tussen kabinet en Kamer”. “Wat we nu nodig hebben is een groep die daar hetzelfde overdenkt”, vulde hij aan.
Naast de fractievoorzitters van PVV, VVD, NSC en BBB kwamen maandag Frans Timmermans (GL-PvdA) en Rob Jetten (D66) langs bij Putters. Zij zijn niet te porren voor een extraparlementair kabinet. Beide partijen weigeren principieel om met de PVV te regeren, “in welke vorm dan ook”, zei Timmermans. Op deze “brede” steun voor een extraparlementair kabinet hoeft Omtzigt dus niet te rekenen.
Putters ontvangt maandag en dinsdag bijna alle fractievoorzitters in een marathonsessie. De gesprekken moeten de vastgelopen formatie weer op gang brengen. DENK-leider Stephan van Baarle heeft als enige bedankt voor de uitnodiging.
