Het kabinet wil de instroom van asielzoekers beperken met een speciale noodmaatregel waarmee het parlement niet eerst hoeft in te stemmen. Een deel van de Tweede Kamerleden reageerde donderdag tijdens een debat onthutst op het volgens hen “ondemocratische besluit”.
Tijdens het eerste debat van minister Marjolein Faber (Asiel) lichtte ze toe hoe het plan, dat al in het regeerakkoord was aangekondigd, eruit moet gaan zien.
Met een zogenoemde Algemene Maatregel van Bestuur (AMvB) kan het kabinet bepaalde wetten tijdelijk buiten werking stellen. Minister-president Dick Schoof moet daar met een speciaal koninklijk besluit toestemming voor geven.
Met die regeling wordt het mogelijk om heel snel ingrijpende maatregelen te nemen. Faber vertelde niet aan welke maatregelen wordt gedacht. Maar volgens de NOS gaat het om het beperken van gezinshereniging van meerderjarige kinderen en van de mogelijkheid om meerdere asielverzoeken in te dienen. Het nieuwsmedium meldt dat dit vrijdag wordt aangekondigd in het regeerakkoord van PVV, VVD, NSC en BBB.
Als er sprake is van een noodsituatie, dan biedt de wet de mogelijkheid om de AMvB in te zetten. De Tweede en Eerste Kamer hoeven niet eerst in te stemmen met die noodmaatregel. De AMvB werd bijvoorbeeld ook gebruikt om coronamaatregelen te treffen.
Volgens het kabinet is er op dit moment op het gebied van asiel sprake van “uitzonderlijke omstandigheden”, omdat het aanmeldcentrum voor asielzoekers in Ter Apel nog altijd erg vol is. Ook elders in het land is er amper plek voor opvang. Het kabinet wil de opvangcrisis vooral aanpakken door het aantal mensen dat naar Nederland komt te beperken.
Het plan zorgde voor veel verontwaardiging bij met name de oppositieleden, die zich zorgen maken over het volgens hen “buitenspel” zetten van het parlement. Michiel van Nispen (SP) noemde het zelfs “ronduit antidemocratisch”. Van Nispen: “Ik vind dat we dit als Tweede Kamer niet mogen accepteren.”
Faber benadrukte dat er niets buiten de wet om wordt gedaan. Maar volgens Van Nispen maakt “het feit dat de bevoegdheid in de wet staat, het niet meteen een goed idee”.
Volgens CDA-leider Henri Bontenbal zegt dit ook iets over hoe je met het parlement moet omgaan. “Past dit binnen het democratische ethos zoals we dat hebben afgesproken? Ik maak me daar zorgen over.” GroenLinks-PvdA Kamerlid Kati Piri hoopt dat “het parlement buitenspel zetten niet is wat NSC bedoelde met extraparlementair”.
Minister Marjolein Faber wordt vanwege de plannen van het nieuwe kabinet uitvoerig bevraagd tijdens het debat.
Het handelen van minister Faber wekte eerder al ergernis bij de oppositie. Zo hekelden de Kamerleden dat de minister steeds verwees naar het indammen van de instroom van nieuwe asielzoekers, maar niet met oplossingen kwam om de situatie in de asielopvang nu te verbeteren.
“De minister is ook verantwoordelijk voor het behouden van voldoende capaciteit om asielaanvragen te beoordelen, voldoende opvangplekken te regelen”, zegt Stephan van Baarle (DENK). “Het is wel heel erg simpel om alleen maar te stellen dat de uitdagingen in de asielopvang kunnen worden opgelost door de instroom te beperken.”
Door onder meer de Spreidingswet te schrappen, worden problemen juist vergroot, vinden ze. Piri: “Als bestuurder hoor je de problemen op te lossen, niet te verergeren.”
