Volgens Tata Steel kost het 1 miljard euro om een deel van de gigantische grondstoffenvelden van de staalfabrikant in IJmuiden te overkappen. Milieugroepen vrezen dat Tata die kosten expres te hoog inschat en willen voorkomen dat de overheid de portemonnee moet trekken.
Tata Steel noemt het megabedrag in rechtbankdocumenten die zijn ingezien door NU.nl. Milieugroepen voeren een serie rechtszaken over de vergunningen van het bedrijf, dat de laatste jaren onder vuur ligt vanwege de uitstoot van vervuilende stoffen.
Een aanzienlijk deel van die uitstoot komt niet uit de schoorstenen van de fabrieken, maar uit de grondstoffenvelden. Op het Tata-terrein worden onder meer kolen en erts opgeslagen op een oppervlakte van meer dan tachtig voetbalvelden.
In de omgeving van Tata Steel wordt geklaagd over het stof dat van deze kolen- en ertsbergen afwaait. Dat geeft niet alleen overlast, maar bevat ook schadelijke stoffen. Uit onderzoek van het RIVM blijkt dat omwonenden van Tata Steel vaker ziek worden en gemiddeld eerder overlijden door de uitstoot van de fabriek.
De staalfabrikant probeert het verwaaien van stof nu te beperken door de grondstoffen nat te houden of er papierpulp op te spuiten. Ook is dit jaar een speciaal windscherm gebouwd langs de randen van de kolenvelden.
Volgens milieuorganisaties is dat niet genoeg. Zij stellen dat Tata Steel op basis van Nederlandse en Europese regels al verplicht is om de opslagen te overkappen. Tot die conclusie komt milieu-expert Cor Coenrady in een rapport dat is opgesteld in opdracht van MOB. Die milieugroep voert procedures tegen de vergunningen van Tata Steel.
Coenrady wijst onder meer op een beruchte staalfabriek in het Italiaanse Tarente, waar ook veel gezondheidsschade ontstond in de omgeving. Daarom werden enkele jaren geleden overkappingen over de erts- en kolenopslagen gebouwd. Die zijn 700 meter lang, 254 meter breed en 80 meter hoog. De bouw kostte volgens de aannemer 220 miljoen euro.
Uit de rechtbankdocumenten blijkt dat Tata Steel al onderzoek heeft gedaan naar het overkappen van zijn eigen ertsvelden. Daar hangt een veel hoger prijskaartje aan: dit gaat 1,02 miljard euro kosten, schrijft de advocaat van het bedrijf in een brief aan de Rechtbank Noord-Holland. Het gaat slechts om een deel van de grondstoffenopslagen die Tata heeft; de kolenvelden lijken na deze investering onoverdekt te blijven.
Overigens ontkent Tata Steel dat het wettelijk verplicht kan worden om zulke gigantische hallen te bouwen. Het bedrijf zegt al ruim en breed te voldoen aan de regels, die uitzonderingen bevatten voor bedrijven met zeer grote grondstoffenvelden. De staalfabrikant wijst erop dat ze al verschillende andere maatregelen neemt om de verspreiding van stof tegen te gaan.
Maar tegelijk werkt Tata wél aan het ontwerpen van overkappingen. Het bedrijf is bereid om die te bouwen als onderdeel van afspraken met de overheid over verduurzamingssubsidies die mogelijk in de miljarden zullen lopen. Daarover lopen nu onderhandelingen, die in nevelen zijn gehuld. Tweede Kamerleden worden volgende week bijgepraat over de voortgang van ‘Project Apollo’, maar pas nadat zij een geheimhoudingsverklaring hebben getekend. In debatten mag de geheime informatie niet worden genoemd.
Tata Steel heeft het onderzoek naar de overkappingen niet openbaar gemaakt en wil het desgevraagd ook niet delen met NU.nl. “Dat willen ze kennelijk geheim houden”, zegt Stijn van Uffelen van MOB. Hij vreest dat Tata Steel de kosten te hoog inschat om meer subsidie binnen te halen.
Milieugroepen zijn verrast over het megabedrag. Dat komt nog bovenop de gigantische investeringen die al nodig zijn om het staalproces compleet op de schop te gooien. Tata Steel wil overstappen van kolen op groene waterstof, om uiteindelijk geen CO2 meer uit te stoten.
“Het is te bizar voor woorden dat Tata Steel het overkappen wil laten betalen met belastinggeld”, zegt Willem Wiskerke van Greenpeace. “Tata Steel moet zelf betalen voor de vervuiling die zij veroorzaakt en de overheid moet Tata Steel verplichten die overkapping snel te realiseren.”
