Valentijnsdag is een dag waarop geliefden elkaar extra aandacht geven met bijvoorbeeld cadeautjes, bloemen of kaarten. Valentijnsdag wordt gevierd op 14 februari. Paus Gelasius I riep in 496 14 februari uit tot de dag van de Heilige Valentijn.
Valentijnsdag valt samen met de feestdag van twee christelijke martelaren met de naam Valentinus. De gewoonten die met de dag in verband staan hebben echter niets van doen met het leven van deze heiligen. Er bestaan verschillende heilige martelaren met de naam Sint-Valentijn. Eén was priester in Rome, een ander was bisschop van Terni. Beiden werden in de 3e eeuw ter dood gebracht. Mogelijk gaat het hier om dezelfde persoon. Over Sint-Valentijn is geen enkel biografisch gegeven bekend.
In de 18e eeuw werd geopperd dat het Valentijnsfeest op 14 februari is ingesteld om de oude Lupercalia, een Romeins (en wellicht nog ouder) vruchtbaarheidsfeest, te vervangen. Lupercalia werd op 15 februari gevierd ter ere van Juno, de Romeinse beschermgodin van de vrouw en het huwelijk, en Pan, de God van de natuur.[6] Voor de Romeinen was dit destijds een belangrijk feest. Volgens het verhaal werden de namen van ongehuwde jonge vrouwen in een grote kom gegooid. Ongehuwde mannen mochten dan om de beurt een naam trekken. Tijdens het feest waren de twee jonge mensen die aan elkaar gekoppeld werden elkaars partner. In 496 verbood paus Gelasius dit heidense feest. Er is echter geen verband tussen de afschaffing van de Lupercalia en het ontstaan van de Valentijnsdag. [7]
Legenden over Valentijn komen voor in de Legenda aurea, maar het Valentijnsfeest van de romantische liefde, zoals dat tegenwoordig gevierd wordt, dankt zijn ontstaan aan Geoffrey Chaucer, die in zijn gedicht Parliament of Fowls (1380-1382)[8] deze versregels schreef:
For this was on seynt Volantynys day
Whan euery bryd comyth there to chese his make
‘Want dit was op Sint-Valentijnsdag
Als elke vogel daar zijn maatje komt kiezen’
Volgens de versie van de Legenda aurea[9] werd Sint-Valentijn om zijn geloof vervolgd en persoonlijk ondervraagd door de Romeinse keizer Claudius II. Claudius was onder de indruk van Valentijn en probeerde hem onder doodsbedreigingen over te halen tot het heidense geloof van de Romeinen. Valentijn weigerde en probeerde zelfs Claudius te bekeren tot het christendom, waarna hij veroordeeld werd tot de dood. Vlak voor zijn executie zou hij een wonder verricht hebben, door de blinde dochter van zijn cipier te helen.
De priester Valentijn voerde echter in het geheim de trouwplechtigheden uit. Toen Claudius hierachter kwam, liet hij Valentijn arresteren.
In de avond voor hij geëxecuteerd zou worden, schreef Valentijn zelf de eerste “valentijnskaart”, geadresseerd aan de blinde dochter van de cipier Asterius, getekend “Van jouw Valentijn”. Toen de dochter de brief ontving, kon ze weer zien en het briefje lezen.
