Nederland hoeft de doorvoer van vliegtuigonderdelen naar Israël niet te stoppen, heeft de rechter in Den Haag geoordeeld. Oxfam Novib en andere maatschappelijke organisaties hadden de Nederlandse Staat voor de rechter gedaagd.
De organisaties vinden dat de doorvoer van de F-35-onderdelen in strijd is met het oorlogsrecht, omdat Nederland weet dat de jachtvliegtuigen waarvoor ze bedoeld zijn aanvallen uitvoeren op de Gazastrook. Nederland draagt daardoor bij aan mensenrechtenschendingen, vinden de organisaties.
Het demissionaire kabinet besloot eind november om de onderdelen te blijven leveren, onder meer zodat Israël de toestellen kan inzetten tegen “dreigingen uit de regio”. Ook zei minister Schreinemacher dat Nederland geen wapens levert. “Het gaat om Amerikaanse onderdelen, die in Nederland liggen opgeslagen en bestemd zijn voor F-35-partners, in dit geval Israël.”
In het vonnis schrijft de rechter dat de Staat op het gebied van (nationale) veiligheid en buitenlands beleid veel ruimte heeft om zelf keuzes te maken, omdat die afhangen van allerlei politieke en beleidsmatige afwegingen. “De rechter kan deze afwegingen niet maken; de rechter zal die wel kunnen toetsen, maar zal zich daarbij terughoudend moeten opstellen.”
De rechter noemt het aannemelijk dat Israël de F-35 gebruikt in de oorlog tegen Hamas. Maar het is “niet onbegrijpelijk” dat de Staat aanvoert dat niet vaststaat onder welke specifieke omstandigheden en met welke afwegingen Israël de jachtvliegtuigen inzet. Daarvoor ontbreken de relevante feiten.
Al met al is het oordeel dat de minister de relevante belangen heeft afgewogen en “in redelijkheid tot haar afwegingen en handelwijze kon komen”.
Oxfam Novib reageert teleurgesteld op de uitspraak. “We hadden allemaal gehoopt dat we vandaag een heel klein beetje goed nieuws zouden krijgen rond de situatie in Gaza”, zegt directeur Michiel Servaes.
